1 Temmuz 2010 Perşembe

Doula / Doğum Koçluğu

Doğum Koçluğu-Doula servisi

Günümüzde gittikçe daha çok sayıda kadın doğumunu doğal şartlarda tıbbi bir girişim olmadan yapmaya yöneliyor. Gebeliklerini kutlamaya, doğumlarını kutsamaya ve bebeklerini aracısız emzirmeye ihtiyaç duyuyorlar.
İstek üzerine planlı sezeryanların olduğu bu dönemde, doğumun ağrısız geçmesi için epidural anestezinin bolca kullanıldığı bu zamanda doğala dönmek hamileler için gittikçe zorlaşıyor.
Doğal doğumun fikir babası olan Fransız Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Michel Odent’e göre “doğumu çevreleyen zaman süreci ve doğum sırasında kadınlar kendilerini güvende hissedebilmelidirler. Bu güven bir annenin varlığının sağladığı tarzda bir güven olmalıdır. Ancak dönemimize özgü şartlar nedeniyle kadınlar annelerine doğum sırasında yaslanmak istemiyorlar veya yaslanamıyorlar, bebeğin babası ise bir annenin göreceği görevi göremiyor. İşte bu nedenle doulalara ihtiyaç vardır”.

Peki kimdir bu doula/doğum koçu dediğimiz kişiler?
Doula kelimesi eski yunan literatüründe “hizmet eden kadın veya bakıcı” demektir. Bu kelime doğum öncesi, doğum sırasında ve doğum sonrasında anneye fiziksel, psikolojik, duygusal ve bilgi olarak ta destek sağlayan profesyonel anlamda eğitimli kadınlara denir. Bir doula anne adayına “annelik” desteği verir, böylece anne doğum sırası ve lohusalığında bedenine, aklına, kendine ve bebeğine güven duyar ve böylece maksimal tatmin yaşar. Bu tarz bir desteğin erken annelikte ve bir aile olmada da çok etkili olacağı aşikardır.
Eğitim almış bu kişiler doğumun fizyolojisini ve annenin duygusal ihtiyaçlarını iyi bilirler. Doulalar gebeliğin, doğumun ve lohusalığın doğal süreçler olduklarına inanırlar. Anneyi doğuma duygusal, fiziksel ve bilgilendirerek hazırlarlar ve doğum sırasında da güven vererek, çeşitli tekniklerle rahatlatarak, cesaret aşılayarak, bilgilendirirler ve doğum anne için doğal ve büyüleyici geçmesini sağlarlar.
Birçok bilimsel çalışmada doulaların anneye sadece duygusal anlamda destek olmakla kalmayıp daha sağlıklı bir doğum yapıp daha sağlıklı bir bebeğe sahip olmalarını sağladıkları kanıtlanmıştır.
Bu çalışmalar sonucunda
• Sezeryan, forseps, vakum ve epizyotomi oranlarının azaldığı tespit edilmiştir.
• Ağrı ile başa çıkma doula desteği ile kolaylaşmış olup ağrı kesicilere ihtiyacın azaldığı gösterilmiştir.
• Babanın anneyle ilişkisinin daha derinleşebildiği gözlemlenmiştir.
• Bebeğin anne sütü emmesi daha kolay hale geldiği tespit edilmiştir.
• Annenin içgüdülerine güvenebilmesi sağlandığı ortaya konmuştur.
• Doğum tecrübesinin daha pozitif bir anı olarak algılandığı gözlemlenmiştir.
• Annenin kendi bedenini daha güçlü ve dayanıklı olarak gördüğü tespit edilmiştir.

Çalışmalar açıkça gösteriyor ki doğum koçları/doulalar bir fark yaratıyor.
Doulalar ne yapar?
Doula/doğum koçu varlığında babaların da stresi azalıyor. Doğum sırasında tüm zaman süreci içersinde anneye destek vermesi gerektiğini düşünen babanın da aslında birtakım duygusal ihtiyaçları doğar. Baba olarak ta en az anne kadar heyecanlıdır. Aynı zamanda hastane ortamı ve odaya kontrol amaçlı girip çıkan hemşireler de korkutucu bir süreç olabilir. İşte tam bu noktada doğum koçu/doula çiftin sorabilecekleri sorulara cevap vermek ve duygusal ve fiziksel destek sağlamak ve böylece babanın da sadece doğum yapan eşine konsantre olmasını sağlayarak doğumda yerini alır.
Doula/ doğum koçu sürekli annenin yanındadır ve onu sakinleştirir. Doğumlarda hekim bütün doğum sürecinde annenin yanında değildir. Doğuma yakın zamanda gelir. Hemşireler ve ebeler ise o serviste yatan tüm hastalarla ilgilenmek zorunda kaldıklarından, bürokrasik işlemlerle de uğraştıklarından doğumun tüm süreci sırasında sürekli annenin yanında olmayabilirler. Doula ise annenin ihtiyaç duyduğu zamanı ve desteği ona sürekli olarak vererek doğum sırasında onun yanında olur.
Doğumda bir doulanın varlığı kaygıyı azaltır. Doğumun kendisi heyecanlı ve çok güzel bir tecrübe olabilecekken aynı zamanda kaygı da uyandıra bir süreçtir. Özellikle ilk gebeliğini yaşayanlar, ileri yaş anneleri ve yüksek riskli gebeliğe sahip anneler bir doulanın servisinden çok fayda görürler.
Doğum sırasında annenin sık sık pozisyon değiştirmesini sağlayarak rahim ağzının daha kolay açılmasına yardımcı olur doula. Böylece anne yatağa bağlı kalmaktan kurtulur ve doğum sancısını istediği pozisyonda karşılayabilir.
Doula anne ile beraber nefes teknikleri uygulayarak açılma fazının daha hızlı ve daha az ağrılı geçmesini, bebeğe daha rahat ve fazla oksijen gitmesini sağlar.
Çeşitli masaj teknikleri ile bele veya kuyruk sokumuna vuran ağrıyı azaltır annenin kendini doğum sancısında çok bebeğini “aşağıya” doğru yönlendirmesine yardımcı olur.
Doula anne ile beraber vizüalizsyon teknikleri kullanarak doğum istenildiği ve planladığı gibi gitmesi için çalışır.
Doğum sırasında annenin enerji tüketimini kontrol ederek asıl doğumun kendisine ve ardından emzirmeye yeterli enerjinin kalması için gerekenleri yapar.
Anneye özel bir yer ve zaman yaratarak annenin içgüdülerini rahat dinleyebilmesini sağlar.
Doğum sonrası emzirmede destek olur ve meme bakımı vs. ile ilgili bilgilerini paylaşır.

Kimler bir doğum koçuna veya doulaya ihtiyaç duyar?
Hamile olan herkes bir doula ile doğum yapabilir. Bazı insanlar doulaların veya doğum koçlarının sadece tamamen doğal ağrı kesicisiz doğumlarda işe yaradıklarını düşünürler. Bu yanlış bir düşüncedir. Doulaların cerrahi girişimli doğumlarda da epidural doğumlarda da rolleri büyüktür. Bir keresinde kendim sezeryan kararı vermiş bir annenin doulası olarak ameliyathane sürecinin tümüne anneye destek, bilgi ve enerji vermek ve onu rahatlatmak amacıyla katıldım. Baba ise bebek çıkınca bebekle beraber bebek odasına giderken doula olarak ben ameliyatın sonuna kadar anneyle sohbet edip onu rahatlattım.
Doulalar genelde normal hatta doğal doğum yapmak isteyen çiftler tarafından tercih edilir. Özellikle ileri yaş anneleri, ilk gebelikler ve yukarda da bahsedildiği gibi yüksek riskli gebeliklere sahip anneler doula servisini sık tercih edenler arasındadırlar.

Bulduğunuz doulanın/ doğum koçunun size uygun olup olmadığını nasıl anlarsınız?
İsim ve telefon numaralarını bulduğunuz doğum koçlarını öncelikle telefon ile arayarak birkaç temel soru sorabilirsiniz.
• Doğum yapacağım aya başka doğum koçu servisi isteyen müşetriniz olacak mı? Evet cevabını verirlerse sizi bildiği bir başka doğum koçuna yönlendirmesini isteyebilirsiniz.
• Doğum ile ilgili tecrübeleriniz nelerdir?
• Bir doğum koçu / doula olarak doğuma yaklaşımınız nasıldır?
• Ücretiniz nedir?
• Referans verebilir misiniz?
Bu soruların cevapları önemli olsalar da asıl sizin dikkat etmeniz gereken telefondaki görüşmede kendinizi nasıl hissettiğinizdir. Sizi rahatlatabildi mi? Kendinizi güvende hissedebildiniz mi? Ses tonundan hoşlandınız mı? (Gerçekten de ses tonu sizin için çok önemlidir, çünkü bu ses size tüm doğum sürecinde eşlik edecek olan sestir!) Temel sorulara istekleriniz doğrultusunda cevap vermiş olan bir iki doula ile yüzyüze görüşme ayarlayın. İlk karşılaştığınız doulayı/ doğum koçunu beğenmiş olsanız da mutlaka bir ikincisi ile görüşün, böylece kararınızı daha kolay verirseniz. Doğum koçu/doula ile görüşmeye mutlaka eşinizi de alın. Çünkü doğum süresince baba da doğum koçu ile iletişimde olacak, hatta çoğu kez eğer isterse size doğum koçu gözlemi altında masajınız yapacak.
Son olarak bir doğum koçu seçerken içgüdünüze güvenin. İçinizdeki ses o insanın sizinle büyüleyici bir doğum yapıp yapmayacağınızı söyler.